Tijdens het vastenavondbal 1958, die toen in zijn geheel niets met de carnavalstraditie te maken had, in zaal Wieggers ‘Toebesboer’, werden deze avond wel de eerste stapjes gezet die uiteindelijk zouden leiden naar de oprichting van carnavalsvereniging De Zandbieters. Een groep Harrevelders ging erheen om er van 19.00 tot 22.00 uur te dansen, zodat men ruim op tijd voor het officiële begin van de vastentijd weer thuis zou zijn. Halverwege de avond kwam iemand op het idee in de winkel van Bernard ‘de Köster’ Wolters te kijken of hij misschien mutsen, serpentines en feestneuzen in zijn winkel had liggen. Dat bleek het geval, waarna men de uitdossing compleet maakte met make-up-spullen van de aanwezige dames.
Zo beleefde Harreveld op Vastenavond 1958 de première van het carnaval. In 1961 werd echter pas officieel carnavalsvereniging de Zandbieters opgericht. Op zandbieters.nl het gehele verhaal over de oprichting. Aan tafel in Café de Boer oud-prins Edwin Waenink van de jubileumcommissie en drie prinsen/prinsessenparen, uit verschillende periodes Zandbieters. Allen hun eigen verhalen, met als gemeenschappelijke deler de trots op het uitverkoren worden tot Prins en Prinses van hun eigen Harreveld.
No wordt ie ekoazen, vrogger worden d’r gewoon estemd’
Jan (70) en Joke Meulenbeek: “Wi-j bunt d’r in 1977 bi-j ekommen. In het joar 79/80 bu’w Prins en Prinses ewest,” trapt Jan af. “Vrogger worden ie ekozen oet de Road van Elf. Dat is op een gegeven moment estopt. Dat is nog ne hele strijd ewest met het bestuur, dat wet ik nog wal. No wordt ie ekoazen, vrogger worden d’r gewoon estemd.” Jan kijkt met een lach terug aan zijn actieve periode binnen de Zandbieters. “Ik bun d’r 22 joar bi-j ewest, noh dan we’j ’t wal. Eerst dree joar in de Road van 11, toen Prins, doarnoa een joar of negen Adjudant, toen nog Vice-president en President.” Jan ziet dat nog veel in stand is gehouden zoals in zijn periode. “De optocht is volgens mien wal wat kleiner van lengte moar wel allemoale mooier.” “We waren wel veel avonden weg,” vult Joke aan. “Er waren toen meer avonden dat je op pad moest. Dat is nu minder, naar mijn idee. Ook de dinsdagavond is er af gehaald.”
Het hoogtepunt voor Jan is de uitverkiezing als Prins. “We beleefden dat jaar echter ook een enorme dip,” vult Joke aan. “Bij ons is toen het eerste babytje geboren dat jaar, maar is toen overleden. Dat was wel heftig.” “Wi-j hebt wal ezegd, wi-j goat gewoon deur,” weet Jan nog. “Dat heelp oe d’r ok wal weer deurhen. Ja, dat bunt zo van dee dinge,” valt Jan ook even stil.
Jan put al snel weer uit grappige anekdotes, zoals ook uit huize Burgemeester Reinder van Rijckevorsel in Lichtenvoorde, op een donderdagavond, voorafgaand aan het bezoek aan het ‘bejaardenhuus’. “Prachtig was dat. Dan ging ie eerst noar de burgemeester hen. Toen was dat Van Rijckevorsel. Den had zonne zwartbonten jachhond, wee doar deur de kamer hen leep. Ik was net an’t vertellen woar ik vandan kwamme, en oaver hunde. Ok dat mien va altied zei ‘an d’n hond kö’j de leu kennen.’ Dat hele spul lachen, dee kwamen neet meer bi-j. En noadetied boeten ‘hoe kö’j dat toch zeggen?’ Ik zeg ‘wat dan?’ ‘he’j dan neet ezene wat den hond deed?’ Ik zeg ‘nee’. Op dat moment zat den hond op de bene van een dansmarietjen rieden. Dat had ik neet ezene. Dat heuren ik boeten pas.”
Rob (55) en Anja Klein Holkenborg: “Wi-j waren ‘t prinsenpaar in 1997/1998. In 1989 ben ik erbij gekomen, tien jaar in de Raad van Elf en later nog twaalf jaar in het bestuur gezeten.” Het was een beetje onverwacht dat Rob Prins werd, vertelt hij. “Het was net een paar jaar daarvoor afgeschaft dat een Prins uit de Raad van Elf moest komen, moar inens stond Jan bi-j ons an de deure.” Rob is een van weinige Harrevelders die het genoegen mocht smaken naast Zandbietersprins ook al eens Jeugdprins te zijn geweest, in 1981. Na 22 jaar legde Rob zijn taken voor de Zandbieters neer.
‘Tijdens de coronatijd hadden we de optocht tijdens het zomercarnaval’
“We dachten er goed aan te doen te stoppen met de carnaval, voor de kinderen. Omdat we altijd druk waren voor de carnaval, moar de kindere waren eerder hellig dan dat ze bli-j waren,” lacht Anja er nu om. “Ik vond het een hele eer dat ik gevraagd werd,” vult Rob nog aan. “Het was een drukke tijd, maar wel mooi, en heel gezellig. Ook wagenbouwen met de buurt, dat zijn mooie dingen.”
Peter (43) en Femke Harbers: “Ik bun eerst veer joar bi-j de Road van Elf ewest, toen ‘d’r een paar joar biehen ewest’. Op een gegeven moment ha’w ze weer an de deure stoan,” kijkt Peter terug. “In het coronajoar 2021/2022 bunt wi-j Prins en Prinses ewest.” Het was, achteraf gezien, midden in de coronaperiode. Femke: “Het was van ‘we weten nog niet hoe het allemaal gaat lopen. Het prinsenpaar voor ons was ook al twee jaar in functie. Het werd een keer tijd voor wat nieuws.” Peter: “Een week voor de pronkzitting belden ze ons op wat we wilden. Er waren drie mogelijkheden. Een online pronkzitting, stellen het een jaar uit, maar dan loop je wel een jaar rond met het grootste geheim van Harreveld, of we proberen het toch allemaal door te laten gaan, op de gok. Wij zeiden ‘doe maar wat jullie het beste lijkt.’ Toen is er toch maar gekozen voor online. Dat was heel leuk, best wel bijzonder, ondanks de avondklok. Wij in het dorpshuis, de Raad van Elf aan de overkant, gespreid en op afstand, en thuis kon je kijken. We kregen de hele avond en nacht sms’jes met felicitaties. Het oorspronkelijke plan was om de pronkzitting online te doen, daarna iedereen naar buiten. Dan zou de prinsenwagen door het dorp rijden en konden mensen zien wie Prins en Prinses waren geworden. Dat hebben ze nog wel bij de gemeente aangevraagd, maar dan werd het een evenement. Dat mocht toen niet. We hebben alles volgens de regels gedaan, hebben toen in februari nog wel een carnavalsfeest gehouden, buiten de vereniging om, ondanks dat zaal de Boer eigenlijk al dicht zat. Toen heeft uitbater Pascal de gaskraan van de verwarming nog een keer opengedraaid. Best wel gezellig. We hebben dat jaar op 8 juli 2022 de optocht gehad tijdens het zomercarnaval.”
Beiden kijken er met plezier op terug, ondanks de toen geldende beperkingen. “We hebben best wel heel veel activiteiten gehad nog. Alleen de kerkdienst niet en geen Kruukske van Verdienste. Zaterdagavond was de optocht met daarna borrelen en de prijsuitreiking. Zondag was het alweer opruimen. Het was erg mooi weer met de optocht, het was gewoon zweten, 30/35 graden. Wel minder wagens dan gebruikelijk want niet iedereen durfde toen al bij elkaar te zitten, omdat het nog te pril was. Maar het was er niet minder om. Het jaar erop zijn we met het nieuwe prinsenpaar nog mee geweest op ziekenbezoek. Konden we zien wat we hadden meegemaakt als wij dat ook hadden gehad. Kon je toch nog een beetje achter de coulissen kijken vanaf de zijkant. Dat was best wel leuk.”
‘Ik hoop dat de optocht blijft bestaan, niet alle wijken krijgen nog steeds zo makkelijk mensen bij elkaar om te bouwen’
Toekomst
Hoe kijkt het gezelschap naar de toekomst van de Harreveldse carnaval? “Ik denk dat je altijd open moet blijven staan voor verandering,” vindt Anja. “Je moet niet perse vast houden aan iets wat altijd geweest is.” “Ie mot met ow tied met,” knikt Jan instemmend. “Je hebt de inwoners wel nodig. Ik hoop dat de optocht toch wel blijft bestaan. Niet alle wijken krijgen nog steeds zo makkelijk mensen bij elkaar om te bouwen,” weet Rob. Aan de basisschool ligt het in ieder geval niet, ervaren allen. “De school is wel bereid om mee te werken, best wel enthousiast,” ervaart Anja. “Maar het ligt ook aan de ouders zelf. Als je het met de paplepel ingeschept hebt gekregen, dan lukt dat wel, maar als je ouders hebt die met de carnaval op wintersport gaan…..” “Het is mooi dat er carnavalslessen gegeven wordt op school,” vindt Femke. “Dat doen ze samen met hulp van De Knunnekes. Dan leeft het meer, snappen ze het nog beter. Je moet de jeugd actief houden.”
Route 66
Onder het mom ‘Route 66’ organiseert een feestcommissie een groot feest in de sfeer van het thema. Zaterdag 13 juli vindt van 18.11 en 20.11 uur een jubileumreceptie plaats voor genodigden, met aansluitend een feest voor iedereen, in een feesttent in de pastorietuin.